دکتر شریعتی از نگاه شهیدمظلوم بهشتی

هوالعلیم

دکترشریعتی از نگاه شهید بهشتی 

آنچه که درباره دکتر علی شریعتی می توان گفت آنست که افکارایشان یکی از جنجالی ترین مباحث نیم قرن اخیر به شمار می آید ایشان دارای روحیه لطیف شاعری با ارادت خاص نسبت به اهل بیت مخصوصا"حضرت علی (ع) وحضرت زهرا(س) هستند .شهید بهشتی ایشان رااینگونه توضیح می دهد که شریعتی در یک فضای مذهبی خانه خودشان در کنارپدری فرهیخته وباکتابخانه ای پراز کتابهای مختلف به دنیا آمد وبا این فضا رشد کرد بعد ها نیز که به اروپا رفت با نظرات بسیار متفاوت واقیانوسی از تفکرات رنگ ولعاب دار التقاطی غرب روبرو شد در این میان به جای غرق شدن در این تفکرات همواره از خود می پرسید که علی نظر اسلام در این باره چیست؟ .ایشان به دلیل سخنرانی های گیرای خود جوانان زیادی را با اسلام آشنا کرد ولی این را نیز نمی توان انکار کرد که ایشان در جای جای نوشته ها ونظرات خود دچار خطا شده بود .شهید بهشتی در این باره می فرمایند که بنده در یک رمضانی فرصتی پیش آمد وچندین ساعت به گفتگو با ایشان پرداختم وگفتم که آقای شریعتی در آثار شما غلط وخطا زیاد است ودر بعضی موارد راه رابی راهه رفته اید ایشان پذیرفتند وقرار شد که کتابهای دکتر شریعتی قبل از چاپ مورد بازبینی قرارگیرد واشتباهاتش رفع شود حتی دکتر شریعتی گفتند که بنده حاضرم حتی سخنرانی های خودم راهم قبل از ارائه به مردم برای اصلاح اشتباهات عقیدتی به شما بدهم وبنده (شهید بهشیتی )نیز با تعجب گفتم که آیا واقعا" حاضرید ایشان گفتند بله اما این اتفاق نیفتاد .لذا ابتدا شهید بهشتی در مقام تعریف ازروحیه ایشان این مطالب رابیان می نمایند وبعضا"خودشان مورد آماج انتقاد ها قرار می گیرند ولی چون باید تمام حق راگفت لذادر جایی شهید بهشتی می فرمایند «من مکررا"گفته ام شریعتی بیشتر از آنکه یک اندیشمند باشد یک شاعر است روی قریحه حرف می زند روی سلیقه حرف می زند واین بزرگترین انحراف وخطای اوست »در جایی شهید بهشتی می فرمایند «مسئله ای که من از همان موقع با آن مخالف بودم نه تنها نسبت به ایشان بلکه نسبت به خودم ونسبت به هر کس دیگر در باره اسلام بارای سخن گفتن گناهی است بزرگ » ونیز می فرمایند که «من درباره شریعتی وکارهای اوموضع ام بهره برداری صحیح است نه لگد کوب کردن ونه لجن مال کردن ونه ستایش کردن وبالا بردن ..در هرجایی که سخن خوبی بوده گفته ام خوب است ومکرر گفته ام وبه خود ایشان هم گفتم که دکتر اصولا" روشت خطاست روشت ناقص است روشت راکامل کن .. باید از مجموعه کار اوبهره برداری کرد چون انصافا" در نوشته های او تنبهات جالب وزیبا وموثر فراوان است در کنار خطاهای بسیار .این مطالب به نوعی در کتابی از شهید بهشتی با عنوان «شریعتی در مسیر شدن »آمده با این معنا که شریعتی در مسائل با کنجکاوی به دنبال کشف حقیقت بود مدام در حال شدن وحرکت وتغییربود مثلا" درباره موضوعی که شریعتی اظهار کرده بود که پیامبر (ص) علی (ع) رابه عنوان نامزد جانشینی به مردم معرفی کرده ونصب نکرده وعقیده اش این بود ولی خودش بعدها با تجربه ای که درباره حکومت لنین ومسئله جانشینی اومطرح شده به این الزام که باید جانشین از طرف خدا توسط پیامبر نصب  شود پی برد ومتوجه اشتباهش شد لذا شهید بهشتی افکار ایشان را مدام در حال شدن وتغییر می دانست وهمینطور هم بود نقد دیگری که شهید بهشتی در باره دکتر شریعتی می دانست این بود که اولا" ایشان پرخاشگری های نابجا ویابیش ازحد به چهره ها داشت ودیگری ستایش های مفرط « بعضا" تصویری از اباذر مطرح  می کند که انسان فکر می کند که حتی اباذر یک قدم بالاتر از پیامبر(ص) است ویا در موردی به خود دکتر هم گفتم که چرا در« کویر» خود نوشته ای «معبود های من » یعنی چه ؟ البته خودش یک بحث ونظر دیگری داشت ومی گفت من بایک دید دیگر این را نوشته ام گفتم آقا این دیدی که شما گفتید در کجای این عبارت منعکس می شود .»

البته نباید در باره نظرات ایشان این مسئله را فراموش کرد که با اینکه بسیاری از مردم وجوانان پایشان به حسینیه ارشاد باز شد ولی نمی توان از خیل کثیر اینها که دچار التقاط در تفکرات شدند رانادیده گرفت عملا" وجود گروهکهای معاند نطام اسلامی همچون آرمان مستضعفین که احشان شریعتی (پسر دکتر علی شریعتی ) با الهام از تفکرات پدرش بنا نهاد ونیز گروهک فرقان ومنافقین و...همگی به نوعی تحت تاثیر وپیروی از تفکرات شریعتی بوده اند .

در نامه ای که شهید متفکر مطهری به امام خمینی (ره) که در تبعید بودند می نویسند که «کوچکترین جرم ایشان (دکتر علی شریعتی ) آنست که مردم را نسبت به روحانیت بدبین کرده است »وامام نیز در جواب می فرمایند که شما(شهید مطهری) همواره در برابر انحرافات ایستاده اید مسائلی که دکتر شریعتی در باره روحانیت مطرح می کنند ووجوب آن حتی در آیات قران مثل «وما کان المومنون لینفروا کافه فلو لا نفر من کل فرقه طائفه لیتفقهوا فی الدین ولینذروا قومهم اذا رجعوالیهم لعلهم یحذرون »[ومومنین همه شان نتوانند که بیرون بیایند اما چراگروهی از آنهااز دیار خودخارج نشوند تا درس دین بیاموزند وهنگام برگشت قوم خود راانذار دهند باشد که قومشان بر حذر داشته شوند » مسئله وجوب وجود قشر روحانی برای تفقه در دین این چنین آشکار است ولیکن دکتر شریعتی باز با تعابیری چون «تیغ وطلا وتسبیح »ویا «ملک وملک وملا » باعث شده که قشر روحانی در انظار برخی احترامشان کم شود ودشمن نیز با تبلیغات دراین راستا این کار را دامن بزند .

برما قشر دانشجو نیز وظیفه است تا با مطالعه دقیق کتابهای اسلامی وتقویت بنیه دینی مان علما" وعملا"در برابر هرگونه شبهه وانحراف اعم از روی غرض باشد یا جهل شخص گوینده خود رامصون کنیم وبرای این کار باید در پناه خدا دست به دامان راسخون در دین وقرآن شویم .

                                                                     والسلام علی من اتبع الهدی